Правен HR: Какви типови на договори за вработување постојат во Македонија?
Договорите за вработување се основа на секој работен однос, осигурувајќи ги правата и обврските на работодавачите и работниците. Во Македонија, Законот за работни односи ги регулира видовите договори за вработување, давајќи насоки за тоа како се воспоставуваат и регулираат овие односи.
Во денешниот блог пост ќе ги разгледаме главните типови на договори за вработување и кога се применуваат.
1. Договор на неопределено време
Ова е најчест и најпосакуван договор за вработување во Македонија. Договорот на неопределено време нема краен рок и подразбира дека работникот е постојано вработен додека не дојде до раскинување на договорот од страна на една од страните или по друга законска основа.
Клучни карактеристики:
- Работникот е вработен на неопределено време без утврден датум на истекување.
- Работодавачот и работникот имаат права и обврски утврдени во Законот за работни односи и други поврзани акти.
- За прекин на договорот е потребно писмено известување, со рокови за отказни периоди кои зависат од траењето на вработувањето.
2. Договор на определено време
Овој тип на договор се користи кога работниот ангажман е временски ограничен. Договорите на определено време често се користат за проекти со краен рок, сезонска работа, или кога работодавачот има потреба од замена на постоен вработен.
Клучни карактеристики:
- Договорот е склучен со јасно определен датум на истекување.
- Максималната времетрајност на договорот е 5 години, по што треба да се трансформира во договор на неопределено време ако продолжи работниот однос.
- Работодавачот е должен да ги објасни причините за временски ограничениот договор.
3. Договор за привремени и повремени работи
Овој вид договор се користи за ангажирање на работници за специфични, краткорочни активности, кои не се постојани и не бараат целосно работно време. Привремениот договор може да трае максимум 90 дена во годината за еден работник.
Клучни карактеристики:
- Работникот е ангажиран за краткорочни, повремени задачи.
- Овие договори имаат флексибилни услови и не вклучуваат права како што се платени одмори или боледувања, кои се типични за договорите на неопределено или определено време.
- Работодавачот и работникот имаат слобода да договорат точни услови за ангажманот.
4. Договор за работа од дома (remote work)
Со развојот на технологијата и промените во пазарот на труд, договорите за работа од дома стануваат сè попопуларни. Овој тип на договор им овозможува на работниците да ги извршуваат своите обврски од локација надвор од канцеларијата, честопати од нивните домови.
Клучни карактеристики:
- Работникот ги извршува своите задачи од надворешна локација, користејќи комуникациски технологии.
- Работните часови и обврски треба да бидат јасно дефинирани, исто како и условите за опремата и другите ресурси потребни за работа.
- Работодавачот е одговорен за осигурување дека условите за работа од дома се во согласност со законот и безбедносните стандарди.
5. Договор за работа на проект (freelance договор)
Оваа форма на договор е сè попопуларна кај фриленсери и лица кои работат на проекти со временски или резултатски ограничени задачи. Договорите за работа на проект нудат флексибилност за двете страни и не вклучуваат постојано вработување.
Клучни карактеристики:
- Договорените обврски и рокови се однесуваат само на специфичен проект.
- По завршувањето на проектот, договорот се завршува, освен ако не се склучи нов за друг проект.
- Работникот нема права на боледување, годишни одмори или други бенефиции од редовен работен однос.
6. Договор за волонтирање
Овој договор се користи за ангажирање лица кои работат без надомест за добротворни организации или проекти со јавен интерес. Иако волонтерите не добиваат плата, тие можат да добијат одредени привилегии и покривање на трошоци.
Клучни карактеристики:
- Волонтерите работат без финансиски надомест.
- Договорот е временски ограничен и јасно дефинира кои задачи ќе бидат извршувани.
- Волонтерите немаат права на плати или други обврзници заштитени од Законот за работни односи.
Секој HR менаџер е задолжен да биде целосно запознаен со различните типови на договори за вработување. Разбирањето на овие договори е клучно за обезбедување на фер и правични работни услови за сите вработени.
Ако сакаш да го усовршиш твоето знаење за правните аспекти на HR и да научиш повеќе за типовите на договори за вработување во Македонија, придружи се на нашиот HR Bootcamp. Програмата опфаќа сè што е потребно за успешно да управуваш со правниот дел од човечките ресурси. Започни ја својата HR кариера денес: https://smx.mk/live/hr-bootcamp-covecki-resursi/